Boekrecensies ‘Faciliteren zonder Omwegen’

Als het feit dat mijn spellingscontrole  aangeeft het woord ‘facilitator’ niet te kennen, enigszins maatgevend is voor hoe onbekend dit vak in Nederland is, dan is er een wereld te winnen met het boek ‘Faciliteren zonder omwegen; 24 praktijkvoorbeelden’. En dat is precies wat de IAF Nederland, de beroepsvereniging voor professionals die workshops, brainstormsessies en vergaderingen faciliteren, met dit boek beogen.

Jan Lelie, Henri Haarmans e.a.,
Faciliteren zonder omwegen – 24 praktijkvoorbeelden,
Gelling Publishing, 2013, ISBN 9789078440659

Zoals de toevoeging aan de titel al aangeeft: dit boek is opgebouwd rond de praktijk van het faciliteren. In totaal vertellen 24 facilitators hoe ze resultaten bereikt hebben bij hun opdrachtgevers. Resultaten die, aldus de auteurs, zonder de inzet van de facilitator niet bereikt zouden zijn.  Met de verschillende bijdragen geven de auteurs een duidelijk inzicht in een relatief onbekend vakgebied. Met het beschrijven van de praktijkvoorbeelden wordt in dit boek goed inzichtelijk gemaakt dat faciliteren een zeer breed en divers vakgebied is. Faciliteren kan als doel hebben om via workshops (in alle lagen van de organisatie) het ziekteverzuim te verlagen en de arbeidstevredenheid te verhogen. De facilitator kan ook worden ingezet bij het formuleren van een visie door middel van MT-bijeenkomsten of het betrekken van het publiek bij het programma op een seminar. Leerzaam is de reflectie op hun aanpak, inzet en rol, die de meeste facilitators aan het einde van hun bijdrage doen. Jammer genoeg leidt dit nergens tot echt heel kritische reflecties wat ervoor zorgt dat het boek vooral succesverhalen bevat. Bijzonder waardevol dat niet alleen de facilitators aan bod komen, maar ook de opdrachtgevers reageren op de cases die worden besproken.

Een tweetal bijdragen waarin een duidelijke afbakening en positionering van de (rol van) facilitator wordt beschreven en een afsluitend hoofdstuk waarin de rode draad uit de praktijkvoorbeelden wordt beschreven, maken dit boek compleet.

Het boek heeft een prettige, frisse opmaak en de pagina’s ogen duidelijk en overzichtelijk.
Al met al een overzichtelijk, prettig lezend en praktisch boek wat zowel uitermate geschikt is voor opdrachtgevers die overwegen een facilitator in te schakelen als voor facilitators die inspiratie willen opdoen of eens een kijkje willen nemen hoe hun collega’s het vak uitoefenen!
Evelien Wagenaar, coach en P&O Adviseur

Uniek in zijn soort en waardevol
Over het vak faciliteren bestaan veel boeken, veelal Engelstalig. Meestal zijn deze gericht op werkvormen, methodieken en groepsdynamica. Al deze boeken hebben gemeen dat ze zijn geschreven voor facilitators. Tot voor kort bestond er geen enkel boek dat geschreven is voor opdrachtgevers die overwegen een facilitator in te schakelen.
“Faciliteren zonder Omwegen” is geschreven voor diegenen die willen weten wat faciliteren voor hen kan betekenen. In 24 praktijkvoorbeelden wordt de breedte van het vak uitgelegd en al deze voorbeelden worden ingeleid door tevreden opdrachtgevers (teamleiders, projectmanagers, bestuursleden, e.d.). Deze combinatie maakt het boek uniek in zijn soort en waardevol voor het vak faciliteren!
O. Kruitwagen
OK Worx

Helder over het vak van facilitator
Door de praktijkcases en met name de reactie van de opdrachtgever op case geeft dit boek een heel helder beeld van de het brede spectrum van het vak van facilitator en de toegevoegde waarde van faciliteren binnen organisaties. Erg leuk om te lezen welke oplossingen er voor soms simpele en soms ingewikkelde vragen worden verzonnen. Een must voor iedereen die geïnteresseerd is in het ontwerpen en begeleiden van processen of daartoe opdracht geeft.
M.H. van Seters

Toegevoegde waarde van de facilitator
Duidelijk en goed geschreven boek. Schrijvers laten zien dat theorie en praktijk bij elkaar passen. Er worden praktische tips gegeven om door het goed faciliteren van uiteenlopende trajecten passende resultaten te bereiken op diverse niveaus van een organisatie. Het boek geeft vanuit diverse invalshoeken een betekenis aan de rol van de facilitator. Met controlechecks moet zorgen dat een verandering ook daadwerkelijk beklijft.
A. Nuijen
Nationale-Nederlanden

Duidelijk en praktisch 
Duidelijk en praktisch boek dat inzicht geeft in wat onder faciliteren verstaan wordt.
De toegevoegde waarde van een (externe) facilitator ligt in het stimuleren van de creativiteit van een groep waardoor bruikbare oplossingen voor vraagstukken gevonden worden. In kort beschreven praktijkvoorbeelden krijgt de lezer goed inzicht in de verschillende werkwijzen die gehanteerd kunnen worden en de resultaten die daarmee behaald zijn
H.C.W.M. Voorham

Praktisch boek met leuke inzichten
Door de verschillende praktijkcases biedt het boek een prima inzicht in de resultaten die geboekt kunnen worden door de inzet van een facilitator. Ook worden verschillende werkwijzen in het boek praktisch beschreven.
B.A. Segers

De eigen kracht gefaciliteerd
Doelgericht maximaal benutten van de kracht binnen je eigen organisatie—hoe doe je dat? Juist in complexe economische tijden is dat een vraag waarop een goed antwoord goud waard is.
Ik kende het concept faciliteren zelf eerlijk gezegd niet zo goed, maar dit boekje met precies genoeg uitleg en aansprekende praktijkvoorbeelden opent een wereld van bijzonder bruikbare mogelijkheden. Een aanrader!
A. Hoekstra

Faciliteren zonder omwegen
Met “Faciliteren zonder omwegen” wordt een goed beeld geschetst wat het begrip “faciliteren” inhoudt. De praktijkvoorbeelden van een groot aantal vakspecialisten op dit gebied ,schetsen een brede vorm van toepassingen, die voor managers in zowel grote als kleinere ondernemingen, een aanleiding kunnen zijn een facilitator in te schakelen. De checklist aan het einde van het boek geeft daarvoor een zeer goed houvast. Het belang van een goede ” klik” tussen opdrachtgever en facilitator wordt terecht naar voren geschoven. Bij meer ingewikkelde opdrachten wordt gewezen op de absolute noodzaak van een ruime voorbereidingstijd. Er wordt door de diverse facilitators gewezen op de noodzaak voor ondernemingen om te innoveren. Dit geldt in sterke mate vandaag de dag, aan de vooravond van de verwachte opleving in de economie. Het in kaart brengen en stimuleren van innovatieve gedachten binnen ondernemingen middels facilitation, wordt daarom in de voorbeelden uitvoerig beschreven. Het boek is geschreven vanuit de praktijk, goed leesbaar en de uitgewerkte voorbeelden zullen voor vele managers herkenbaar zijn.
A. Visman

Faciliteren zonder omwegen
Door dit boek te lezen krijg je een bijzonder kijkje in de keuken van wat faciliteren in jouw praktijk kan betekenen. Er is altijd wel een case bij die je aanspreekt en die je overtuigt van de waarde van een goede facilitator. Ik herkende zelf een groot aantal probleemstellingen uit de eigen werksituatie en werd steeds verrast door de aanpak en de opgeleverde inzichten. Het is duidelijk geen leerboek of stappenplan om het zelf aan de slag te gaan, maar je bent nu wel in staat om samen met een facilitator de workshop(s) te gaan voorbereiden. Een IAF/CPF certificering en het beschreven competentie overzicht zegt niets over het eigen karakter en de werkwijze en de specifieke sterke kanten van een facilitator. In de praktijk blijkt dat eenmaal ontdekt je die facilitator steeds weer opnieuw wil inzetten !
W. Malij

Prettig leesbaar en nog zinvol ook.
Het is een prettig leesbaar en praktisch boek, waarbij je geholpen wordt met voorbeelden die duidelijk maken hoe bepaalde doelen bereikt kunnen worden. Je visie op faciliteren wordt mede verruimt door de gegeven voorbeelden.
A. Noordover

Nuttig en leerzaam boek
Een prettig leesbaar en begrijpelijk boek met zeer goede handvatten.
Ook in praktijk mogen proeven aan de vaardigheden van twee van de schrijvers. Feit is: faciliteren werkt!
B.C. Slutter
Gemeente Oegstgeest

Faciliteren zonder omwegen
Faciliteren Zonder Omwegen is met name geschikt voor organisaties / bedrijven die overwegen een facilitator in te schakelen.
Een aantrekkelijk vormgegeven boek, dat uitnodigt door te lezen.
De beschreven praktijkvoorbeelden zijn gevarieerd, en laten iets zien van facilitatie in de Nederlandse context.
G.J. Kruizinga

Inspirerend
‘Faciliteren zonder omwegen’ is een inspirerend boek, omdat het nu eens niet de kwaliteiten van een facilitator en toe te passen methoden en technieken centraal stelt, maar de opdrachtgever en zijn/haar doel om een facilitator te betrekken in het eigen proces. Interessant om te lezen over keuzes die de facilitator maakt t.b.v. bereiken van beoogd doel en hoe die keuzes in de praktijk uitpakken.
Vierentwintig praktijkvoorbeelden geven zo een goed beeld van de diversiteit van situaties waarin het betrekken van een facilitator productief kan zijn, maar ook van de diversiteit van processen, van opdracht tot resultaat en de betekenis daarvan voor de opdrachtgever.
Een aanrader.
J. Grootscholten

Faciliteren zonder omwegen – Phronesis v
Het boek Faciliteren zonder omwegen kent een inleiding door Thijs Homan. Marc van Seters en Ab Van der Hulst interviewden Thijs in de voorbereidingen naar dit boek. Thijs noemt daarin Faciliteren een kwestie van betekenisgeving, het naar boven brengen wat van waarde is. Een facilitator is dan ook (veel) meer dan een goede vergadervoorzitter. Faciliteren is dan ook een vak. En de inhoud van het vak faciliteren kan zich verder ontwikkelen als er een uitwisseling ontstaat hoe facilitators te werk gaan. Dat doen ze in dit boek met 24 praktijkvoorbeelden. Homan noemt dat Phronesis, ervaringskennis en praktische wijsheid die uit jarenlange ervaring bijeen is gebracht.
Zie ook het filmpje  gemaakt tijdens de uitreiking van dit boek op de IAF Conferentie 2013.
A. Van der Hulst